Trong tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh, bé có thể dễ quấy khóc hơn bình thường và có những biểu hiện như chán ăn, lười bú, ngủ không sâu giấc, cáu gắt. Tuy nhiên, đây là hiện tượng tâm lý bình thường của bé trong quá trình phát triển. Mẹ hãy cùng Nuôi Con Thông Thái tìm hiểu về các tuần khủng hoảng – Wonder Weeks của bé để không còn băn khoăn lo lắng khi con bước vào giai đoạn này.
1. Lịch sử hình thành khái niệm Wonder Weeks
Vào năm 1992, hai nhà nghiên cứu tâm lý giáo dục và sinh học vi hành người Hà Lan là tiến sĩ Frans.X và vợ ông là tiến sĩ Hetty van de Rijt đã cùng sáng tác và xuất bản cuốn sách mang tên Wonder Weeks. Cuốn sách này tổng hợp quá trình phát triển của trẻ sơ sinh và gợi ý những gì bố mẹ có thể làm để hỗ trợ con trong giai đoạn này.
Cuốn sách này còn giúp bố mẹ hiểu được nguyên nhân khiến em bé có những cư xử bất thường khác nhau trong các giai đoạn phát triển. Do đó, cuốn sách đã dần trở nên phổ biến và được nhiều bố mẹ tìm đọc nên thuật ngữ Wonder Weeks được mọi người sử dụng nhiều hơn.
2. Định nghĩa Wonder Week là gì?
Vậy Wonder Week là gì? Hiểu một cách đơn giản, Wonder Week (tuần khủng hoảng của bé) là các giai đoạn phát triển mạnh mẽ và nhanh chóng về cả thể chất lẫn tinh thần của trẻ sơ sinh.
Tuy nhiên, có những khoảng thời gian bố mẹ không nhận thấy sự thay đổi trong quá trình phát triển của con. Do đó, bố mẹ có thể dễ dàng quan sát được sự tiến bộ rõ rệt qua các kỹ năng của con như tập lẫy, tập ngồi, tập bò, tập đứng và tập đi.
Theo một số nghiên cứu, sự thay đổi về tinh thần thường xảy ra khi trẻ dưới 20 tháng tuổi. Sau đó, sự thay đổi về thể chất và tính cách sẽ phát triển rõ rệt cho đến khi trưởng thành.
3. Khi nào bước vào tuần Wonder Weeks?
Nhiều bố mẹ hiện nay vẫn chưa biết cách tính Wonder Week cho bé. Thời gian bước vào Wonder Weeks của mỗi bé là hoàn toàn khác nhau, phụ thuộc vào các yếu tố như: di truyền, giới tính, sinh non, môi trường, anh chị em,… Tuy nhiên, hầu hết tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh thường xảy ra trong các thời điểm như:
- Khi bé 5 tuần tuổi
- Khi bé 8 tuần tuổi
- Khi bé 12 tuần tuổi
- Khi bé 17 tuần tuổi
- Khi bé 26 tuần tuổi
- Khi bé 36 tuần tuổi
- Khi bé 44 tuần tuổi
- Khi bé 53 tuần tuổi
Ngoài Wonder Weeks thì bố mẹ cũng nên hiểu về thuật ngữ Sunny Weeks. Vậy Sunny Weeks là gì? Sunny Weeks là khoảng thời gian sau khi em bé đã có những tiến bộ khi trải qua tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh và bước sang giai đoạn phát triển mới.
Lúc này, con sẽ cảm thấy hạnh phúc và muốn học hỏi các kỹ năng mới để khám phá thế giới xung quanh. Ở Sunny Weeks, con sẽ ngoan hơn, ngủ ngon và bú tốt hơn, có khuynh hướng khám phá mọi thứ và ít bám bố mẹ. Những thời điểm trẻ bước vào Sunny Weeks thường là:
- Khi trẻ 6 tuần
- Khi trẻ 10 tuần
- Khi trẻ 13 tuần
- Khi trẻ 21 tuần
- Khi trẻ 31 tuần
- Khi trẻ 39 tuần
- Khi trẻ 49 tuần
- Khi trẻ 58 tuần
4. Tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh kéo dài trong bao lâu?
Trong 2 năm đầu sau sinh, trẻ sẽ trải qua 10 giai đoạn phát triển về cả tinh thần và các kỹ năng cần thiết, đỉnh điểm sẽ rơi vào các tuần 5, 8, 12, 19, 26, 37, 46, 55, 64 và 75. Tuy nhiên, bé sẽ cảm thấy khó chịu và bức bối từ 1 – 2 tuần trước đó hoặc thậm chí là 1 tháng.
Mẹ cần lưu ý giai đoạn từ tuần thứ 5 đến tuần thứ 8 là khoảng thời gian con rơi vào khủng hoảng mạnh mẽ. Do đó, con có thể cáu gắt liên tục từ tuần thứ 4 đến tuần thứ 9 với các biểu hiện khủng hoảng như đầy hơi, nôn trớ, đánh rắm,… Đây cũng là thời điểm hormone trong cơ thể của mẹ và bé đều có những thay đổi.
Thông thường, tuần khủng hoảng của bé phụ thuộc vào từng trẻ nhưng thông thường sẽ kéo dài trong khoảng từ 1 đến 6 tuần, thậm chí là 8 tuần. Một số em bé trải qua giai đoạn khủng hoảng rất nhẹ nhàng nhưng nhiều trẻ khiến mẹ mệt mỏi ngay từ tuần Wonder Week đầu tiên.
Ngoài ra, sự phát triển về não bộ và kỹ năng vận động ngày một tăng lên khiến cường độ và độ dài của tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh kéo dài theo.
5. Biểu hiện của tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh
Bố mẹ có thể nhận biết các tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh qua các biểu hiện sau:
- Bé sẽ cảm thấy khó chịu và quấy khóc cả ngày.
- Bé thường tỉnh giấc và khóc khi đang ngủ ngon, mẹ càng dỗ con càng khóc to và không có dấu hiệu ngừng khóc.
- Bé lười ăn, bỏ ăn và ăn ít hơn trước đó.
- Con bám mẹ nhiều hơn, muốn bố mẹ chơi cùng và đòi bế cả ngày.
- Con nhút nhát hơn và cảm thấy sợ hãi khi tiếp xúc với người lạ.
- Con thường có cảm giác ghen tị.
- Bé thay đổi tâm trạng liên tục, đang vui lại buồn và ngược lại.
- Bé thường xuyên mút tay và ôm những món đồ mà mình yêu thích.
6. Bảng tổng hợp Wonder Week – tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh
Dưới đây là bảng tổng hợp Wonder Week mà các mẹ có thể tham khảo để hiểu rõ hơn về tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh:
7. Chi tiết lịch Wonder Week – tuần khủng hoảng của trẻ mẹ cần biết
Lịch Wonder Week của bé thường diễn ra vào các tuần thứ 5 – 8 – 12 – 19 – 26 – 37 – 46 – 55 – 64 – 75. Khi bước vào các tuần Wonder Week của bé, con sẽ cảm thấy khó chịu và quấy khóc. Lúc này, mẹ không cần quá lo lắng mà cần hiểu rõ về các tuần Wonder Week để giúp con vượt qua giai đoạn khó khăn này.
7.1 Wonder Week khi bé 5 tuần tuổi
Ở Wonder Week 5, các giác quan của con bắt đầu phát triển. Lúc này, con sẽ quấy khóc hơn bởi đây là thời điểm sự trao đổi chất trong cơ thể em bé trở nên mạnh mẽ.
Sau tuần Wonder Week 5, tầm nhìn được mở rộng khiến con có thể quan sát thế giới xung quanh một cách chăm chú và rõ ràng hơn. Con cũng muốn chạm vào mọi thứ để thử khám phá. Bé 5 tuần tuổi đã biết cười tươi và nhạy cảm hơn với các mùi hương xung quanh, đặc biệt là mùi sữa và mùi cơ thể mẹ.
7.2 Wonder Week khi bé 8 tuần tuổi
Con thường bước vào Wonder Week 8 khi được 7,5 – 9 tuần tuổi. Ở tuần Wonder Week 8, con sẽ biết kiểm soát và giữ đầu ổn định hơn. Con biết phản ứng hoặc ngoảnh đầu lại về hướng phát ra âm thanh.
Đồng thời, con cảm thấy thích thú với những món đồ chơi bên cạnh và muốn khám phá các bộ phận trên cơ thể mình. Vào tuần khủng hoảng 8, con còn biết tạo ra các âm thanh gầm gừ nhỏ để thu hút sự chú ý của mọi người xung quanh.
7.3 Wonder Week khi bé 12 tuần tuổi
Giai đoạn khủng hoảng của trẻ ở tuần tuổi thứ 12 chính là bước chuyển biến đầu tiên trong những năm tháng đầu đời của con. Mẹ sẽ cảm thấy lo lắng, vất vả và vô cùng mệt mỏi khi con thường xuyên bỏ ăn và quấy khóc không chịu ngủ ở tuần khủng hoảng 12.
Sau tuần Wonder Week 12, con sẽ học được kỹ năng thực hiện các vận động thô và giác quan cũng phát triển tốt hơn. Con sẽ bắt đầu tập lẫy, lật sấp, lật ngửa hoặc có thể ngẩng đầu lên khi nằm úp. Bé cười nhiều hơn và thích nghe những âm thanh với cao độ khác nhau.
7.4 Wonder Week khi bé 19 tuần tuổi
Ở tuần khủng hoảng 19, con thường đưa tay hoặc bất cứ món đồ gì đang cầm trên tay vào miệng để khám phá. Con cũng biết dõi theo chuyển động của bố mẹ. Ngoài ra, con còn biết chủ động đẩy núm ti ra khi bú no.
7.5 Wonder Week khi bé 26 tuần tuổi
Sau tuần khủng hoảng của trẻ 26 tuần tuổi, con bắt đầu học được các kỹ năng và vận động như: cầm nắm chắc hơn, nhổm người, ngồi dậy, cười to, la hét và có thể xác định khoảng cách.
Mặc dù bố mẹ sẽ cảm thấy mệt mỏi khi con bước vào tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh nhưng khi thấy con dần khôn lớn, phát triển các kỹ năng về nhận thức sẽ giúp bố mẹ vui vẻ hơn.
7.6 Wonder Week khi bé 37 tuần tuổi
Khi trải qua tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh 37 tuần tuổi, con sẽ biết cách phân loại các nhóm đồ vật dựa vào các đặc điểm khác nhau. Lúc này, bé có thể hiểu được một vài từ đơn giản, biết bắt chước người khác và thể hiện tâm trạng buồn vui. Ngoài ra, con còn thích chơi trò chơi với bố mẹ và đung đưa theo nhạc. Đây cũng là thời điểm bé bắt đầu tập bò để dễ dàng khám phá mọi thứ xung quanh.
7.7 Wonder Week khi bé 46 tuần tuổi
Ở tuần Wonder Week 46, con bắt đầu hiểu về thứ tự. Con có thể nói những từ đơn giản để giao tiếp với mọi người xung quanh. Về vận động hàng ngày, con thích xếp chồng đồ vật lên nhau và biết chỉ tay vào những món đồ mà mình muốn lấy.
7.8 Wonder Week khi bé 55 tuần tuổi
Những biểu hiện khó chịu của em bé khi khủng hoảng sẽ dần biến mất vào tuần Wonder Week 55. Lúc này, bé sẽ bắt đầu chập chững tập đi bước ngắn, thích vẽ và đưa đồ vật bằng tay, đồng thời biết tự cởi hoặc mặc quần áo.
7.9 Wonder Week khi bé 64 tuần tuổi
Tại tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh Wonder Week 64, con bắt đầu biết làm nũng và nịnh mẹ. Con còn biết cười và bắt chước những biểu cảm khác nhau của người lớn.
7.10 Wonder Week khi bé 75 tuần tuổi
Ở tuần Wonder Week 75, con đã được gần 20 tháng tuổi nên thể chất và tính cách đã bộc lộ rõ rệt. Con đã có thể đi vững và chạy nhảy mỗi ngày. Con đã hiểu hơn về những chuyện xảy ra hàng ngày để điều chỉnh hành vi của mình.
Cảm xúc của con cũng dần phát triển. Con bắt đầu có cảm giác đồng cảm và giảm bớt sự ích kỷ mỗi ngày. Đồng thời, kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp của con cũng dần hoàn thiện giúp con có thể nói chuyện với mọi người.
8. Bố mẹ nên làm gì trong tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh?
Hầu hết bố mẹ đều cảm thấy mệt mỏi và lo lắng khi con bước vào tuần Wonder Week của trẻ. Vì vậy, bạn cần ăn đủ, ngủ ngon, đảm bảo sức khỏe và tinh thần để chăm sóc em bé trong giai đoạn này.
Bố mẹ cần nhớ rằng bé chỉ khóc trong một khoảng thời gian và dấu hiệu con đòi bế là do con cảm thấy không an toàn với môi trường xung quanh. Lúc này, mẹ nên dành nhiều thời gian quan tâm, ôm ấp và yêu thương con để bé cảm thấy tốt hơn trong tuần Wonder Week.
Bạn cũng dễ dàng nhận thấy sự thay đổi về vị giác cũng như thói quen sinh hoạt (ăn – ngủ) của con khi bước vào các tuần Wonder Week. Do đó, mẹ có thể cân nhắc thay đổi thực đơn hàng ngày để con ăn uống ngon miệng hơn.
9. Nguyên nhân khác tác động đến hành vi của trẻ ngoài Wonder Weeks
Ngoài dấu hiệu bước vào tuần khủng hoảng của bé sơ sinh, tình trạng con quấy khóc và khó chịu có thể do một số nguyên nhân khác như:
- Tình trạng sức khỏe của bé không ổn định: ốm đau, sốt, cảm cúm,…
- Môi trường thay đổi: Gia đình mới chuyển nhà hoặc thường xuyên xảy ra mâu thuẫn, căng thẳng, cãi vã.
- Bé đang trong quá trình mọc răng.
- Sự thay đổi trong giấc ngủ: Mệt mỏi, khó chịu khi chuyển từ ngủ giường sang ngủ cũi.
- Bé nhà bạn có thể cảm thấy nhạy cảm hơn những đứa trẻ khác nên sẽ thấy khó chịu với những thay đổi nhỏ của môi trường xung quanh.
Nếu tình trạng này kéo dài thì bố mẹ nên mang con đi khám để nhận được lời tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa.
Bất cứ em bé nào cũng phải trải qua giai đoạn khó khăn trong những năm tháng đầu đời. Tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh là giai đoạn khó khăn với cả bố mẹ và em bé. Vì vậy, bạn cần hiểu con và trang bị đầy đủ kiến thức quan trọng về các mốc Wonder Week của bé để giúp con nhanh chóng vượt qua những tuần khủng hoảng của bé.
Ba mẹ hãy đọc thêm những bài viết dưới đây để trang bị thêm nhiều kiến thức bổ ích trong chăm sóc nuôi dạy con nhé!
- Tận hưởng cuộc sống với phương pháp nuôi con EASY giúp bé và mẹ cùng thư giãn
- Thử ngay những mẹo chữa vặn mình ở trẻ sơ sinh được khuyên dùng bởi bố mẹ nhiều kinh nghiệm
- Cách cho bé bú bình hiệu quả? Mẹ cần làm gì khi trẻ không chịu bú bình?
Tài liệu tham khảo:
Developmental milestones and the Early Years Learning Framework and the National Quality Standards
https://www.acecqa.gov.au/sites/default/files/2018-02/DevelopmentalMilestonesEYLFandNQS.pdf
Truy cập ngày 21/03/2023
The Wonder Weeks: Don’t confuse them with growth spurts
https://www.kidspot.com.au/baby/baby-development/the-wonder-weeks-dont-confuse-them-with-growth-spurts/news-story/c6a009e5a5fcca560c5b96b5d487ea19
Truy cập ngày 21/03/2023