Những triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em thường khiến bố mẹ nhầm lẫn với các căn bệnh cảm cúm thông thường khác. Đây là một căn bệnh ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ em nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, bố mẹ cần nắm vững các biểu hiện sốt xuất huyết ở trẻ để tránh trường hợp nguy hiểm đến em bé thông qua bài viết dưới đây tại Nuoiconthongthai.com nhé!
1. Sốt xuất huyết ở trẻ em là bệnh gì?
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus lây truyền qua muỗi, gây các triệu chứng giống như cúm nặng, đôi khi có thể dẫn tới biến chứng và gây tử vong được gọi là sốt xuất huyết Dengue nặng.
Theo tài liệu từ Tổ chức Y tế Thế Giới WHO – Dengue and severe dengue
Theo đó, muỗi Aedes sẽ hút máu từ người bị sốt xuất huyết chích sang người bình thường nên mức độ lây lan diễn ra rất nhanh. Do đó, trẻ em sống ở vùng nhiều muỗi thường có nguy cơ mắc sốt xuất huyết cao hơn.
Thông thường, các triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em sẽ tương tự các bệnh cảm cúm. Tuy nhiên, một số trường hợp bị nặng không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nguy cơ tử vong.
Ở trẻ em, đa số bệnh nhân sốt xuất huyết thường tự khỏi trong vòng 7 ngày nhưng có một số trẻ sẽ có biểu hiện nặng như: chảy máu hoặc thoát huyết tương gây sốc do giảm thể tích, suy hô hấp, suy tim, suy thận, rối loạn đông máu, tổn thương gan, rối loạn tri giác. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ có nguy cơ tử vong.
Theo Bác sĩ Đỗ Tuấn Anh – Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Bạch Mai
2. Những triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em
Những dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ em sẽ thay đổi nhanh chóng từ nhẹ đến nặng qua 3 giai đoạn bao gồm: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn phục hồi sức khỏe.
2.1 Giai đoạn trẻ bị sốt
Ở giai đoạn đầu, em bé sẽ bị sốt liên tục khiến con bứt rứt và khó chịu trong người. Đối với các bé lớn hơn thì giai đoạn này còn xuất hiện các biểu hiện sốt xuất huyết ở trẻ em như đau đầu, buồn nôn, chán ăn, dưới da có xuất hiện các chấm huyết, đau nhức mắt, chảy máu cam hoặc chảy máu chân răng.
Trong giai đoạn này, kết quả xét nghiệm sốt xuất huyết ở trẻ em sẽ chưa rõ ràng. Theo đó, số lượng tiểu cầu và dung tích hồng cầu đều ở mức bình thường còn lượng bạch cầu sẽ giảm.
2.2 Giai đoạn nguy hiểm của bệnh
Sau khi sốt, con sẽ rơi vào giai đoạn nguy hiểm bắt đầu từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7. Lúc này, có thể dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ em về tình trạng số vẫn còn hoặc đã thuyên giảm. Lượng huyết tương trong máu thoát ra ồ ạt khiến con gặp tình trạng chướng bụng trong 24 – 48 giờ và có nguy cơ dẫn đến tử vong.
Lúc này, dấu hiệu trẻ bị sốt xuất huyết có thể bị tràn dịch màng phổi, màng bụng, mi mắt phù nề và gan to bất thường. Nếu con bị thoát huyết tương nặng có thể dẫn đến sốc, vật vã, uể oải, lờ đờ, người lạnh, tiểu ít, mạch đập nhanh hơn, huyết áp kẹt, tụt huyết áp hoặc thậm chí không thể đo được huyết áp.
Một số biểu hiện của sốt xuất huyết ở trẻ em bị nặng hơn có thể là bầm tím, xuất huyết dưới da, các nốt sốt xuất huyết ở tay, chân, đùi, bụng và mạn sườn. Ngoài ra, bé còn có thể gặp tình trạng xuất huyết ở niêm mạc như chảy máu cam, chảy máu chân răng hoặc đi tiểu ra máu.
Tuy nhiên, bố mẹ cần lưu ý không phải bé nào cũng xuất hiện các triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em. Do đó, ngay cả khi bé không có triệu chứng thì cũng có thể con đang rơi vào giai đoạn nguy hiểm của sốt xuất huyết trẻ em.
Một trong những biến chứng nguy hiểm của trẻ bị sốt xuất huyết là sốc, giảm tri giác, giảm thân nhiệt và giảm huyết áp. Kết quả xét nghiệm của bé trong giai đoạn này cho thấy lượng tiểu cầu giảm mạnh dưới mức 100.000/m3, thậm chí có thể bị rối loạn đông máu nguy hiểm đến tính mạnh.
2.3 Giai đoạn phục hồi sức khỏe
Sau khi vượt qua khoảng thời gian nguy hiểm khoảng 48 – 72 giờ, con sẽ bước sang giai đoạn phục hồi sức khỏe. Lúc này, triệu chứng của sốt xuất huyết ở trẻ đã giảm dần. Con không còn tình trạng sốt, thèm ăn, tiểu nhiều và huyết áp ổn định hơn.
Kết quả xét nghiệm máu trong giai đoạn này cho thấy lượng bạch cầu tăng nhanh và lượng tiểu cầu tăng dần về mức bình thường.
3. Nguyên nhân gây ra sốt xuất huyết ở trẻ em
Nguyên nhân gây ra sốt xuất huyết ở trẻ em chính là virus Dengue và lây lan bởi muỗi cái Aedes. Cụ thể, muỗi cái Aedes sẽ hút máu bệnh nhân nhiễm virus Dengue. Lúc này, virus Dengue sẽ ủ bệnh trong cơ thể muỗi cái Aedes trong khoảng 8 – 11 ngày.
Trong giai đoạn này, muỗi Aedes tiếp tục đi hút máu sẽ truyền bệnh cho người khác. Sau khi đi vào cơ thể người, virus Dengue sẽ tuần hoàn trong máu khoảng 2 – 7 ngày. Nếu muỗi Aedes hút máu người trong giai đoạn này thì cũng có nguy cơ lây nhiễm.
Có thể thấy, muỗi cái Aedes có thể nhanh chóng lây lan sốt xuất huyết qua đường máu. Do đó, trẻ em sống ở khu vực có nhiều muỗi Aedes sẽ có nguy cơ mắc sốt xuất huyết cao hơn.
Theo nghiên cứu, virus Dengue có 4 chủng huyết thanh là DEN – 1, DEN – 2, DEN – 3 và DEN – 4. Trẻ em sẽ có nguy cơ nhiễm 1 trong 4 chủng và tạo ra miễn dịch trọn đời với chủng đó. Tuy nhiên, trẻ hoàn toàn có thể mắc cả 4 chủng trong cuộc đời của mình. Nếu trường hợp này xảy ra thì sẽ vô cùng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng khi trẻ em bị sốt xuất huyết nên bố mẹ cần chú ý cẩn thận nhé.
4. Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em có nguy hiểm hay không?
Sức khỏe và tính mạng của bé bị sốt xuất huyết có thể bị đe dọa nếu bố mẹ không phát hiện và điều trị kịp thời. Một số phụ huynh lầm tưởng trẻ hết sốt là đã khỏi bệnh. Tuy nhiên, nhiều em bé khỏi sốt ở ngày thứ 3 nhưng những biểu hiện của sốt xuất huyết của trẻ có thể trở nặng trong những ngày sau đó.
Virus Dengue khi xâm nhập vào cơ thể sẽ khiến hệ miễn dịch của em bé suy giảm dẫn đến tình trạng mệt mỏi. Nhiều bố mẹ thường tự điều trị trẻ sốt xuất huyết ở nhà khiến con rơi vào tình trạng nguy kịch và để lại những biến chứng.
Biến chứng nguy hiểm đầu tiên khi trẻ bị sốt xuất huyết chính là sốc. Bởi virus Dengue tấn công làm thúc đẩy quá trình thẩm thấu mao mạch dẫn đến tình trạng thoát huyết tương, máu bị cô đặc gây ra sốc và tống máu ra ngoài. Do đó, một trong những dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em chính là chảy máu mũi, chảy máu chân răng hoặc tiểu ra máu.
Ngoài ra, nếu bé bị sốt xuất huyết nặng có thể dẫn đến tình trạng nguy hiểm như:
- Ứ đọng huyết tương trong màng não dẫn đến phù não, viêm não, ảnh hưởng đến thần kinh và hôn mê.
- Viêm đường hô hấp, phù phổi, tràn dịch màng phổi.
- Hạ huyết áp, suy đa tạng.
- Biến chứng về mắt như: thị lực giảm, mắt mù đột ngột.
5. Hướng dẫn cách điều trị sốt xuất huyết ở trẻ em tại nhà
Khi nhận thấy các biểu hiện của sốt xuất huyết ở trẻ, bố mẹ cần mang con đến các cơ sở để thăm khám ngay lập tức. Hầu hết những trường hợp nhẹ sẽ được bác sĩ chỉ định điều trị tại nhà và tái khám theo lịch.
Bố mẹ nên ghi nhớ cách điều trị sốt xuất huyết ở trẻ em tại nhà được các bác sĩ chỉ dẫn như:
- Khi con sốt trên 39 độ C, bạn cần cho bé uống thuốc hạ sốt Paracetamol (tuyệt đối không được sử dụng Ibuprofen hoặc Aspirin) rồi nới lỏng hoặc cởi bớt quần áo, dùng khăn mát lau nhẹ nhàng cơ thể bé.
- Cho con uống nhiều nước kết hợp nước điện giải Oresol, nước trái cây hoặc cháo pha loãng với nước.
- Cho con ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày bằng thức ăn loãng dễ tiêu hóa. Mẹ không nên cho con ăn và uống các loại thực phẩm có màu sẫm để tránh trường hợp nhầm lẫn với triệu chứng xuất huyết tiêu hóa.
- Cho con nghỉ ngơi tại nhà và hạn chế vận động để đảm bảo sức khỏe.
6. Chế độ dinh dưỡng dành cho trẻ bị sốt xuất huyết
Chế độ dinh dưỡng cũng là yếu tố quan trọng giúp con nhanh chóng vượt qua bệnh sốt xuất huyết. Bởi những triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh khiến con cảm thấy vô cùng khó chịu và mệt mỏi.
Lúc này, mẹ nên cho bé ăn thức ăn loãng, mềm và chia thành nhiều bữa nhỏ để dễ tiêu hóa. Mẹ có thể cho con ăn dặm các nhóm thực phẩm giàu dinh dưỡng và dễ tiêu hóa như: cháo ăn dặm, sữa, súp,…
Đối với trẻ sơ sinh, mẹ nên cho con bú với tần suất nhiều hơn. Nếu trẻ lớn hơn thì mẹ cho con uống nhiều nước lọc, nước điện giải Oresol, nước trái cây,… Việc này sẽ giúp bổ sung thêm vitamin nhằm thúc đẩy hoạt động chuyển hóa trong cơ thể giúp tăng cường sức đề kháng để chống lại bệnh tật.
7. Những điều cần tránh khi chăm sóc trẻ bị sốt xuất huyết
Bố mẹ cần tránh một số điều khi chăm sóc bé bị sốt xuất huyết dưới đây:
- Khi xuất hiện dấu hiệu trẻ sốt xuất huyết, bố mẹ không nên cho con uống thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt, bố mẹ tuyệt đối không được cho con uống thuốc Ibuprofen và Aspirin để hạ sốt bởi rất dễ dẫn đến nguy cơ xuất huyết nặng.
- Không cạo gió vì da em bé rất mỏng nên dễ làm tổn thương, chảy máu hoặc nhiễm trùng cho trẻ.
- Không cho bé uống các loại nước có màu đen hoặc đỏ (Coca, Pepsi, Sting,…) vì chảy máu chân răng và chảy máu tiêu hóa là dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết ở trẻ. Do đó, nếu con uống nước sẫm màu sẽ dễ gây nhầm lẫn và khó nhận biết tình trạng xuất huyết ở trẻ.
- Đưa bé đến cơ sở y tế uy tín khi phát hiện các dấu hiệu bất thường.
8. Khi nào trẻ bị sốt xuất huyết cần gặp bác sĩ?
Một số trường hợp bé bị sốt xuất huyết nhẹ sẽ được bác sĩ chỉ định chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, bố mẹ cần theo dõi và đưa con đến gặp bác sĩ khi phát hiện các triệu chứng sốt xuất huyết trẻ em như:
- Trẻ sơ sinh có biểu hiện lờ đờ, vật vã, ngủ nhiều, bé hay quấy khóc và không thích vui chơi.
- Bé lớn hơn bị nôn ói, đau bụng, đau vùng bẹ sườn bên phải và mức độ ngày càng nặng.
- Bé uống nước không được dẫn đến nguy cơ thiếu nước và máu bị đặc.
- Da bé bị xung huyết, chảy máu cam, chảy máu chân răng, tiểu ra máu hoặc cầu ra máu.
- Tứ chi bé bị lạnh.
- Bé gái đến kỳ kinh nguyệt có thể ra nhiều máu hơn.
- Con có biểu hiện nôn ói liên tục và không thể ăn uống.
- Con bị xuất huyết tiêu hóa đột ngột.
- Bé tiểu ít, nếu 3 – 6 tiếng mà bé chưa tiểu thì có thể đây là dấu hiệu của tình trạng thiếu dịch.
- Một số trường hợp bị nặng hơn có thể khiến con bị khó thở do dịch thoát ra trong phổi hoặc qua mạch máu.
9. Cách phòng chống sốt xuất huyết cho trẻ em
Hiện nay, Việt Nam vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng sốt xuất huyết. Do đó, ngoài những cách điều trị và chăm sóc thì bố mẹ nên nắm vững cách phòng chống sốt xuất huyết ở trẻ em và người lớn.
Đầu tiên, bố mẹ cần loại bỏ khu vực sinh sống và sinh sản của muỗi, bọ gậy trong nhà ở bằng cách:
- Đậy các bể chứa nước để muỗi không thể bay vào sinh sản.
- Thả cá (cá chép, cá rô phi, cá bảy màu,…) vào các dụng cụ chứa nước dung tích lớn (bể, chum, vại, giếng,…) để tiêu diệt loăng quăng, bọ gậy.
- Vệ sinh các dụng cụ chứa nước mỗi tuần.
- Thu gom và vứt bỏ các dụng cụ, phế liệu trong nhà có thể chứa nước cho muỗi sinh sản như: chai, lọ, cốc, lon nước, lốp xe,…
- Vệ sinh môi trường sống mỗi ngày, úp các dụng cụ chứa nước xuống nếu chưa cần sử dụng.
- Bỏ muối hoặc dầu vào bát nước để kê chân tủ bát.
- Thay nước bình hoa thường xuyên.
- Phối hợp với chính quyền và y tế để phun hóa chất diệt muỗi định kỳ.
Cách phòng chống tình trạng bé bị muỗi đốt:
- Cho bé mặc bộ quần áo dài tay.
- Giăng mùng cho bé ngủ.
- Sử dụng nhang muỗi, bình xịt muỗi, vợt điện đánh muỗi, kem xua muỗi,…
Có thể thấy, sốt xuất huyết là bệnh nguy hiểm và có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ. Do đó, bố mẹ cần nắm vững các triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em. Đồng thời, bố mẹ cần biết các phương pháp điều trị, chăm sóc, chế độ dinh dưỡng và cách phòng chống để hạn chế tình trạng sốt xuất huyết ở trẻ em. Nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường ở trẻ nghi ngờ bị sốt xuất huyết, hãy mang bé đi khám sớm nhất có thể nhé. Cám ơn bạn đã đọc bài tại Nuôi Con Thông Thái.
Ba mẹ hãy đọc thêm những bài viết dưới đây để trang bị thêm nhiều kiến thức bổ ích trong chăm sóc nuôi dạy con nhé!
- Trẻ bị nổi mẩn đỏ như muỗi đốt: nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp chăm sóc
- Bảng tính lượng sữa cho trẻ sơ sinh mới nhất ? Trẻ bú bao nhiêu là đủ?
- Bé sơ sinh hay bị nấc cụt có sao không? Những cách chữa nấc cho trẻ nhỏ hiệu quả nhất
Tài liệu tham khảo:
6 triệu chứng sốt xuất huyết trở nặng không thể không biết
https://vncdc.gov.vn/6-trieu-chung-sot-xuat-huyet-tro-nang-khong-the-khong-biet-nd16958.html
Truy cập ngày 23/12/2022
Dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm trong sốt xuất huyết ở trẻ em
https://moh.gov.vn/hoat-dong-cua-dia-phuong/-/asset_publisher/gHbla8vOQDuS/content/dau-hieu-canh-bao-nguy-hiem-trong-sot-xuat-huyet-o-tre-em
Truy cập ngày 23/12/2022