Biết rõ được sự phát triển của trẻ sơ sinh qua từng tháng sẽ giúp ích rất nhiều cho ba mẹ trong quá trình chăm sóc và nuôi dạy con tốt nhất. Tuy nhiên, nên bắt đầu làm gì, làm như thế nào là câu hỏi tương đối khó với những ba mẹ trẻ lần đầu có con hiện nay. Bạn hãy lưu ý những điều bên dưới đây tại Nuôi Con Thông Thái để con có thể phát triển một cách tốt nhất nhé!
1. Trẻ mới sinh phát triển như thế nào?
Trong những năm đầu tiên, sự phát triển của trẻ sơ sinh diễn ra rất nhanh chóng. Đặc biệt trong một vài tháng đầu, bố mẹ sẽ dễ dàng quan sát được em bé lớn lên rõ rệt và thay đổi theo từng ngày từng tháng.
Thị giác của trẻ em sơ sinh trong những tháng đầu chưa phát triển nhiều nên mức độ tập trung tầm nhìn cũng như khả năng quan sát vạn vật xung quanh sẽ bị hạn chế. Trẻ có thể nhìn thấy và nhận biết mọi vật một cách rõ ràng khi trên 6 tháng tuổi. Đồng thời, khả năng nhận diện và phân biệt màu sắc của bé cũng hình thành trong giai đoạn này.
Trẻ sơ sinh khi mới tập làm quen với thế giới bên ngoài thường ngủ rất nhiều giấc mỗi ngày. Đặc biệt, trẻ có thể ngủ tới 18 tiếng mỗi ngày trong những tuần đầu và giảm dần theo thời gian. Vì vậy, bố mẹ cần đảm bảo trẻ ngủ trên 10 tiếng mỗi đêm để bé có thể phát triển một cách toàn diện nhất.
2. Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi
Trong giai đoạn phát triển của trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi, các bé như một trang giấy trắng bắt đầu làm quen với thế giới bên ngoài. Chính vì vậy, bé sẽ cảm thấy nhạy cảm với mọi việc xảy ra xung quanh cuộc sống của mình. Bố mẹ có thể kéo rèm hoặc sử dụng tiếng ồn trắng để bé dễ ngủ, ít bị giật mình tỉnh giấc giữa đêm và ngủ sâu giấc hơn.
Bỏ túi những thông tin hữu ích về chăm sóc trẻ 1 tháng tuổi cho mẹ trong bài viết : Bé 1 tháng tuổi biết làm gì ? Hướng dẫn chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi chi tiết
Vậy bé 1 tháng tuổi biết làm gì? Nhiệm vụ đầu tiên của em bé 1 tháng tuổi chỉ đơn giản là ăn ngon và ngủ ngon. Các bố mẹ có thể hỗ trợ em bé bằng cách giữ vệ sinh cơ thể của trẻ sơ sinh, cho ăn đúng cách và giữ môi trường an toàn để bé ngủ ngon hơn.
Về giấc ngủ, bé sơ sinh 1 tháng tuổi có thể ngủ 18 tiếng mỗi ngày với thời gian mỗi giấc nằm trong khoảng từ 1 đến 3 tiếng đồng hồ. Thời gian ngủ mỗi ngày của trẻ sẽ giảm dần trong những tuần tiếp theo.
Bên cạnh đó, bố mẹ còn thắc mắc và theo dõi cân nặng của các bé bằng cách ghi chép mỗi ngày. Cân nặng của các em bé 1 tháng tuổi sẽ tăng từ 1 đến 1,2kg so với lúc mới sinh.
3. Quá trình phát triển của trẻ 2 tháng tuổi
Bố mẹ sẽ dễ dàng theo dõi sự phát triển của trẻ 2 tháng tuổi khi nhận ra cơ thể bé cứng cáp hơn. Lúc này, trí não của bé đang phát triển khá tốt nên sẽ bắt đầu phản ứng lại với các tác động từ bên ngoài.
Bố mẹ có thể giúp trí não của bé phát triển tốt hơn bằng cách cho bé chơi với các đồ chơi nhiều hình dạng, chất liệu và màu sắc khác nhau. Đây cũng chính là cách giúp con phát triển về thị giác và xúc giác. Bố mẹ cũng nên kể truyện cho con nghe để con làm quen và phát triển khả năng nhận diện ngôn ngữ.
Ở giai đoạn 2 tháng tuổi, bé trai có cân nặng trung bình từ 4,9 đến 6,3kg còn bé gái từ 4,5 đến 5,8kg. Mẹ nên cho trẻ em sơ sinh 2 tháng tuổi bú với tần suất 2-3 tiếng/lần vào ban ngày và 5-6 tiếng/lần vào ban đêm. Bố mẹ cũng cần quan sát để cho trẻ bú ngay khi bé đói với lượng sữa trung bình từ 800ml đến 1 lít sữa mỗi ngày để đảm bảo cân nặng tăng trưởng đều.
Hiểu rõ tầm quan trọng của việc chăm sóc đúng cách bé 2 tháng tuổi đối với sự phát triển toàn diện của con, bố mẹ hãy tìm hiểu chi tiết tại bài viết bên dưới nhé : Trẻ 2 tháng tuổi biết làm gì? Hướng dẫn chăm sóc bé 2 tháng tuổi chi tiết nhất
Tuy nhiên, nhiều bố mẹ sẽ gặp khó khăn khi nhận biết chính xác nhu cầu ăn ngủ của con. Vì vậy, bố mẹ nên tạo thói quen sinh hoạt cho trẻ sơ sinh 2 tháng tuổi để bé có thể ngủ từ 11 đến 12 tiếng mỗi đêm, rất tốt cho sự phát triển trí não và chiều cao của em bé.
4. Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh 3 tháng tuổi
Hầu hết các bố mẹ đều mong chờ xuất hiện một sự thay đổi lớn trong sự phát triển của trẻ 3 tháng tuổi bởi nhiều bé sẽ bắt đầu tập lẫy vào tháng thứ 3. Tuy nhiên, một số bé sẽ lẫy chậm hơn một chút nên bố mẹ đừng quá lo lắng nhé. Bố mẹ có thể đặt con nằm sấp để bé luyện tập giúp cổ và cơ tay trở nên cứng cáp hơn.
Tổng hợp cách chăm sóc bé 3 tháng tuổi chi tiết, bạn xem tại bài này nhé : Trẻ 3 tháng tuổi biết làm gì? Biểu hiện của bé 3 tháng tuổi thông minh bố mẹ cần biết?
Trẻ sơ sinh thường xuất hiện dấu hiệu biếng ăn khi tập được một thói quen mới. Khi trẻ ở giai đoạn 3 tháng tuổi thường rơi vào tình trạng biếng ăn khiến cân nặng của bé tăng chậm hơn. Tuy nhiên, sau khi giai đoạn biếng ăn này kết thúc thì bé sẽ ăn lại như bình thường nên các bố mẹ không cần lo lắng.
Trong giai đoạn phát triển của trẻ sơ sinh 3 tháng tuổi, bố mẹ không nên ép con ăn, hãy tôn trọng nhu cầu của trẻ để bé phát triển tốt nhất. Các trẻ em sơ sinh 3 tháng tuổi cũng bắt đầu nhận thức được người quen xung quanh nên bố mẹ đừng quên thể hiện tình cảm với con bằng những nụ hôn hoặc cái ôm ấm áp nhé.
5. Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh 4 tháng tuổi
Trẻ sơ sinh ở tháng tuổi thứ 4 sẽ ngủ giấc dài hơn bởi dạ dày của bé lúc này đã to hơn một chút nên sẽ bú được nhiều sữa hơn giúp bé không bị cơn đói quấy rầy giấc ngủ.
Cân nặng của bé sẽ tăng chậm hơn với vài lạng mỗi tháng. Cân nặng cũng sẽ phụ thuộc vào giới tính và tốc độ phát triển của mỗi bé. Ở giai đoạn 4 tháng tuổi, bé trai thường nặng 6,2 đến 7,8kg còn bé gái nặng 5,7 đến 7,3kg.
Cơ thể của trẻ 4 tháng tuổi chưa sẵn sàng với việc ăn dặm. Nếu bố mẹ cho bé ăn dặm quá sớm sẽ ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa của trẻ và tăng nguy cơ dị ứng với thực phẩm.
6. Sự phát triển của trẻ sơ sinh khi 5 tháng tuổi
Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh 5 tháng tuổi sẽ khiến bố mẹ bất ngờ vì bé đã bắt đầu biết thu hút sự chú ý của mọi người bằng các âm thanh ê a đơn giản và những tiếng cười khi có người nói chuyện cùng bé.
Bố mẹ nên dành thời gian trò chuyện cùng trẻ 5 tháng tuổi để bé phát triển khả năng nhận biết nhanh hơn. Bố mẹ cần nói chậm, rõ ràng, mạch lạc và phát âm chính xác bởi đây là cách giúp bé làm quen với ngôn ngữ giao tiếp.
Bố mẹ cũng nên dành không gian riêng an toàn để bé tự chơi 1 mình và khám phá thế giới xung quanh. Đồ chơi của bé nên có màu sắc sặc sỡ, tạo ra âm thanh với hình dạng và chất liệu an toàn.
Cân nặng của các bé trai khi 5 tháng tuổi nằm trong khoảng từ 6,7 đến 8,4kg và bé gái nặng 6,1 đến 7,8kg. Nếu trẻ 5 tháng tuổi chưa biết lẫy nhưng số đo vòng đầu, cân nặng và chiều cao vẫn phát triển bình thường thì bố mẹ không cần lo lắng. Bởi vì nhiều em bé sẽ bỏ qua giai đoạn tập lẫy và chuyển sang giai đoạn tập ngồi. Lúc này, bố mẹ nên giúp bé tập nằm sấp để rèn luyện cơ thể cứng cáp hơn.
7. Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh 6 tháng tuổi
Nhiều bố mẹ thắc mắc trẻ sơ sinh từ mấy tháng có thể ăn dặm? Giai đoạn 6 tuổi chính là một trong các mốc phát triển của trẻ sơ sinh mà bố mẹ cần đặc biệt quan tâm bởi em bé đã có thể tập ăn dặm. Bố mẹ có thể nhận biết bé đã sẵn sàng ăn dặm hay chưa dựa vào các dấu hiệu như: có hứng thú với đồ ăn, cổ đủ cứng để giữ thẳng đầu,…
Nếu trẻ sơ sinh bước vào giai đoạn 6 tháng tuổi nhưng vẫn chưa thể ngồi vững hoặc ngồi nhờ vào sự trợ giúp của người khác thì bố mẹ chưa nên cho bé tập ăn dặm.
Nhiều mẹ bỉm sữa thường cho bé ăn trong tư thế nằm. Tuy nhiên, hành động này có thể khiến bé bị sặc hoặc hóc đồ ăn rất nguy hiểm. Vì vậy, bố mẹ chỉ nên cho trẻ ăn dặm khi đảm bảo bé có thể ngồi vững trên ghế ăn dặm và giữ thẳng đầu khi ăn. Hệ tiêu hóa của bé vẫn còn non nớt nên mẹ có thể cho bé ăn các món cháo với độ loãng phù hợp hoặc củ quả mềm dễ tiêu.
Mục đích chính của ăn dặm chính là giúp bé làm quen với thức ăn nên các mẹ đừng quá đặt nặng vấn đề cân nặng và lượng ăn của bé. Bố mẹ có thể dạy bé nhận diện các loại thức ăn bằng cách giới thiệu tên món khi cho bé ăn. Đây còn là phương pháp giúp bé cảm thấy hứng thú với bữa ăn và học hỏi nhanh hơn.
8. Sự phát triển của trẻ sơ sinh khi 7 tháng tuổi
Ở giai đoạn này, trẻ sơ sinh 7 tháng tuổi đã nhạy cảm hơn, tò mò và bắt đầu khám phá về mọi thứ xung quanh. Bố mẹ cần biết cách từ chối khi bé đòi hỏi những điều không hợp lý. Bé cũng sẽ cảm thấy buồn khi không có người bên cạnh.
Lúc này, cân nặng của bé cũng là một trong các yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ sơ sinh 7 tháng tuổi. Các bé bụ bẫm sẽ biết bò, biết đi, biết ngồi nhanh hơn các bé tăng cân chậm. Các bé trai khi 7 tháng tuổi có cân nặng trung bình từ 7,4 đến 9,2kg và bé gái nặng 6,8 đến 8,6kg.
Ngoài ra, giấc ngủ cũng là yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ cùng lịch sinh hoạt hàng ngày của bé. Bé ngủ đủ giấc sẽ vui vẻ, nhiều năng lượng và phát triển tốt hơn các bé thiếu ngủ. Vì vậy, khi bé 7 tháng tuổi, các mẹ cần đảm bảo bé ngủ trên 14 tiếng mỗi ngày và giấc ngủ ban đêm cần kéo dài tối thiểu 10 tiếng.
9. Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh 8 tháng tuổi
Trong giai đoạn này, các bé đã bắt đầu tập bò nếu đủ cứng cáp và được bố mẹ khuyến khích phát triển các kỹ năng đúng cách. Sự phát triển này đã giúp bé cảm thấy vô cùng hào hứng và đầy quyết tâm.
Bố mẹ cần đảm bảo không gian an toàn để bé tập bò bằng cách vệ sinh sàn nhà sạch sẽ, không để đồ vật nguy hiểm trong tầm với của trẻ đồng thời chặn lối đi và cầu thang.
Đây cũng là giai đoạn biếng ăn của trẻ nên mẹ có thể giãn các bữa ăn để bé có cảm giác đói và ăn ngon miệng hơn. Để bé cảm thấy hứng thú hơn với bữa ăn, các mẹ nên tăng các món con thích thay vì quá tập trung vào cân bằng dinh dưỡng. Các bé trai 8 tháng tuổi thường nặng từ 7,7 đến 9,6kg và bé gái nặng 7 đến 9kg.
10. Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh 9 tháng tuổi
Tốc độ phát triển của mỗi bé đều khác nhau nên nhiều trẻ em sơ sinh 9 tháng tuổi vẫn chưa biết bò. Có những bé đã có dấu hiệu tập đứng khi bám vào tay bố mẹ để bật lên hoặc cố gắng chạm chân xuống đất khi được bế.
Trẻ nặng cân hơn sẽ cần nhiều thời gian để luyện tập hơn các bé có cân nặng bình thường. Ở giai đoạn 9 tháng tuổi, các bé nam nặng khoảng 8 đến 9,9kg và bé gái nặng từ 7,3 đến 9,3kg.
Ngoài ra, sự phát triển của trẻ sơ sinh còn phụ thuộc vào phương pháp nuôi dạy của bố mẹ. Nếu bố mẹ biết cách giúp con tập bò, tập đứng và tập nói thì bé sẽ phát triển các kỹ năng này nhanh hơn.
11. Sự phát triển của trẻ sơ sinh khi 10 tháng tuổi
Bé 10 tháng tuổi là một trong các giai đoạn phát triển của trẻ khiến bố mẹ gặp khó khăn khi dạy con tập nói và hoàn thiện các kỹ năng cơ bản như bò, ngồi và đứng. Bố mẹ có thể dạy con tập nói các từ có vần “a” đơn giản như ba, má, bà, cha,… Sau đó, bố mẹ cho con làm quen dần với các vần phức tạp hơn và kết hợp chỉ vào các sự vật liên quan.
Khi bé tập đứng, bố mẹ cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để con phát triển chiều cao và xương khớp. Mẹ có thể cho con ăn các thực phẩm giàu vitamin D như trứng, cá thu, cá hồi, các loại đậu và rau có màu xanh đậm. Mẹ cần đảm bảo lượng sữa cho bé từ 500ml đến 800ml để cung cấp canxi và dinh dưỡng trong sữa mẹ.
Về cân nặng, khi 10 tháng tuổi, các bé nam nặng khoảng 8,2 đến 10,2kg và bé gái nặng 7,5 đến 9,6kg. Để đánh giá chính xác tốc độ tăng trưởng của con, bố mẹ cần dựa vào biểu đồ phát triển của trẻ sơ sinh. Nếu bố mẹ quá lo lắng về sự phát triển của bé nhà mình thì có thể đưa bé tới các cơ sở y tế để kiểm tra.
12. Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh 11 tháng tuổi
Nhiều bố mẹ sẽ gặp khó khăn trong quá trình đưa ra phương pháp nuôi dạy trẻ sơ sinh. Ở giai đoạn 11 tuổi, bé đã bắt đầu hiểu ý nghĩa của từ “không”. Vì vậy, bố mẹ cần thống nhất về cách nuôi dạy con để đảm bảo bé phát triển toàn diện nhất.
Ví dụ, bố mẹ cần đưa ra mệnh lệnh nhắc nhở bé không được vẽ lên tường hoặc tác động mạnh vào người khác. Có thể lời nói và thái độ nghiêm túc sẽ khiến bé khóc nhưng bố mẹ nên kiên định với hành động của mình.
Trẻ sơ sinh 11 tháng tuổi bắt đầu khám phá thế giới xung quanh sẽ ảnh hưởng đến lịch sinh hoạt của bé. Bé sẽ có thể bị phân tâm bởi các vật xung quanh trong quá trình ăn. Vì vậy, bố mẹ nên có các biện pháp kỷ luật và răn đe để hình thành thói quen ăn ngủ cho bé.
Ở giai đoạn này, nguồn dinh dưỡng chính của trẻ vẫn là sữa nên các mẹ đừng quá đặt nặng vấn đề cung cấp đủ chất khi bắt ép bé ăn dặm. Lúc này, bố mẹ cần đảm bảo bé ngủ từ 12 đến 14 tiếng mỗi ngày và ngủ ít nhất 10 tiếng vào ban đêm.
13. Quá trình phát triển của trẻ sơ sinh 12 tháng tuổi
Sự phát triển của trẻ sơ sinh khi 12 tháng tuổi cũng chưa có sự thay đổi rõ rệt về các kỹ năng. Trong giai đoạn này, bé bắt đầu tập di chuyển bằng cách men theo các đồ vật như bàn, ghế, giường, tường,…Tuy nhiên, nhận thức của trẻ đã phát triển rất nhiều nên mẹ có thể rèn luyện tính kỷ luật và thói quen cho bé bằng cách dạy bé nói cảm ơn, xin lỗi hoặc cất đồ đúng nơi quy định.
Về ăn uống, trẻ em sơ sinh 12 tháng tuổi đã có thể tự cầm nắm và nhai nuốt thức ăn một cách thành thạo. Bố mẹ có thể cho bé ăn cùng giờ với gia đình để bé tập làm quen với không gian và thói quen ăn uống.
Đặc biệt, thực đơn ăn uống của trẻ sơ sinh 12 tháng tuổi cần đảm bảo đầy đủ 4 nhóm dinh dưỡng bao gồm: tinh bột, chất béo, chất đạm và các loại vitamin. Mẹ nên bổ sung thêm rau củ và hoa quả vào thực đơn để bé có nhiều sự lựa chọn hơn.
Trẻ sơ sinh 12 tháng tuổi cần ăn đủ 450ml đến 600ml thức ăn mỗi ngày kết hợp với lượng sữa phù hợp. Nếu trẻ không chịu ăn dặm thì mẹ có thể cân nhắc giảm bớt lượng sữa mỗi ngày (khoảng 500ml/ngày) để bé ăn nhiều hơn.
Cân nặng trung bình của bé trai 12 tháng tuổi thường nằm trong khoảng từ 8,6 đến 10,8kg và bé gái nặng từ 7,9 đến 10,2kg. Nếu bé có các biểu hiện mệt mỏi, bỏ bữa, không chịu ăn, ăn ít hoặc không tăng cân thì bố mẹ nên đưa bé đến các cơ sở y tế để được bác sĩ tư vấn.
14. Một số cách giúp trẻ sơ sinh phát triển toàn diện trong năm đầu tiên
Trong năm đầu tiên, bố mẹ cần biết cách giúp quá trình phát triển của trẻ sơ sinh toàn diện hơn như:
- Bố mẹ nên dành thời gian để trò chuyện, vui chơi cùng trẻ để tạo cảm giác an toàn cho bé.
- Trả lời khi bé phát ra âm thanh, đồng thời nhắc lại và bổ sung thêm các từ giúp bé làm quen với ngôn ngữ.
- Đọc truyện cho trẻ nghe để bé hiểu được ngôn ngữ và âm thanh.
- Hát và chơi cùng bé giúp bé vui vẻ, nhiều năng lượng và não bộ phát triển tốt hơn.
- Thường xuyên khen ngợi và dành thời gian quan tâm bé.
- Dành thời gian để âu yếm và bế trẻ giúp bé cảm thấy được yêu thương, chăm sóc và an toàn.
- Bố mẹ thường đặc biệt quan tâm đến cân nặng của các bé. Tuy nhiên, bố mẹ không nên quá đặt nặng vấn đề cân nặng trong thời gian này vì sẽ tạo áp lực cho em bé và cả gia đình. Bố mẹ nên áp dụng chế độ ăn uống hợp lý để quá trình phát triển của trẻ sơ sinh toàn diện hơn.
- Quan sát biểu hiện mệt mỏi hoặc quấy khóc khi chơi cùng trẻ.
- Bố mẹ nên đánh lạc hướng bé bằng đồ chơi để đưa bé đến khu vực an toàn khi bé định chạm vào những đồ vật nguy hiểm.
- Bố mẹ cần chăm sóc sức khỏe của bản thân và suy nghĩ tích cực trong suốt các giai đoạn phát triển của bé.
15. Một số lưu ý quan trọng khi chăm sóc trẻ sơ sinh trong năm đầu tiên
Bố mẹ cần tạo môi trường an toàn về cả thể chất lẫn tinh thần để bé có thể phát triển một cách tốt nhất. Bố mẹ có thể tham khảo một vài lưu ý quan trọng trong cách chăm sóc trẻ sơ sinh theo từng tháng của năm đầu tiên dưới đây:
- Tuyệt đối không nên lay hoặc lắc trẻ sơ sinh bởi có thể khiến bé bị tổn thương não, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
- Quan sát và theo dõi giấc ngủ của bé để tránh hội chứng đột tử ở trẻ- SIDS.
- Khi di chuyển bằng ô tô cần đặt bé ở ghế sau hoặc ghế dành riêng cho trẻ nếu có.
- Thức ăn của trẻ cần có độ loãng, mềm phù hợp và chia thành miếng nhỏ để tránh trình trạng bé bị nghẹn.
- Không nên cho trẻ cầm các đồ vật có kích thước nhỏ, đặc biệt là đồ chơi bởi bé có thể cho vào miệng và nuốt rất nguy hiểm.
- Không cho bé ở trong môi trường có nhiều khói thuốc.
- Không cho bé chơi các đồ vật có thể che mặt bé.
- Không để bé tiếp xúc với các đồ vật nóng.
- Tiêm đầy đủ các loại vắc xin và đúng thời gian để bảo vệ sức khỏe cho bé.
Trong năm đầu tiên, bé có thể đạt được các mốc phát triển của trẻ sơ sinh một cách toàn diện hoặc chậm hơn. Điều quan trọng là bố mẹ cần nắm vững sự phát triển của trẻ sơ sinh theo từng tháng để đưa ra phương pháp chăm sóc và nuôi dưỡng phù hợp với bé. Tuy nhiên, nếu bé xuất hiện các biểu hiện chậm phát triển thì bố mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn nhé.
Hy vọng thông qua bài viết, bạn sẻ có được nhiều thông tin bổ ích cho mình trong việc chăm sóc con từ Nuôi Con Thông Thái
Tài liệu tham khảo :
1. Child development
https://en.wikipedia.org/wiki/Child_development
Truy cập ngày 14/11/2022
2. Parenting Babies 0 – 12 Months
https://www.healthlinkbc.ca/pregnancy-parenting/parenting-babies-0-12-months
Truy cập ngày 14/11/2022